خانه شاعران جهان | Persian Anthology of World Poetry خانه شاعران جهان | Persian Anthology of World Poetry

«براى آن كه زنده‏گان به زنده‏گى انديشه كنند، سنگنبشته‏ى گور يكى از كهن‏ترين انگيزه‏هاست. سنگبنشته‏ى گور مى‏تواند اعتماد و اميدوارى را از ديوار گذشته‏ها به آينده‏گان انتقال دهد.» پ.ا. الوآر سنگنبشته‏هاى گور خودش را در تابستان ۱۹۶۲ نوشته بود. اگر چه در همين سال بود كه چشم از جهان فروبست اين نكته گفتنى است كه به هنگام انتشار يا سرودن اين اشعار هنوز حتا نخستين ضربه‏ى دردى را كه مى‏بايست به بستر مرگ‏اش بكشاند احساس نكرده بود. پنجاه و هفت ساله بود و در نهايت سلامت، و هنوز مى‏توانست سال‏هاى بسيار در پيش داشته باشد. ۱ كودك بوده‏ام من و، كودك بازى مى‏كند بى‏آن كه هيچ از پيچ و خم‏هاى تاريك عمر پروا كند. جاودانه بازى مى‏كند كه بخندد بهارش را به صيانت پاس مى‏دارد جوبارش سيلابه‏يى است. من شادى و حظّم سرسام و هذيان شد آخر به نُه ساله‏گى مرده‏ام من. ۲ رنج چونان تيغه‏ى مقراضى است كه گوشت تن را زنده زنده مى‏درد من وحشت را از آن دريافتم چنان كه پرنده از پيكان چنان كه گياه از آتش كوير چنان كه آب از يخ دلم تاب آورد دشنام‏هاى شوربختى و بيداد را من به روزگارى ناپاك زيستم كه حظّ ِ بسى كسان از ياد بردن برادران و پسران خود بود. قضاى روزگار در حصارهاى خويش به بندم كشيد. در شب خويش اما جز آسمانى پاك رؤيايى نداشتم. بر همه كارى توانا بودم و به هيچ كار توانا نبودم همه را دوست مى‏توانستم داشت نه اما چندان كه به كار آيد. آسمان، دريا، خاك مرا فروبلعيد. انسانم باز زاد. اين جا كسى آرميده است كه زيست بى‏آن كه شك كند كه سپيده‏دمان براى هر زنده‏يى زيبا است هنگامى كه مى‏مرد پنداشت به جهان مى‏آيد چرا كه آفتاب از نو مى‏دميد. خسته زيستم از براى خود و از بهر ديگران ليكن همه گاه بر آن سر بودم كه فروافكنم از شانه‏هاى خود و از شانه‏هاى مسكين‏ترين برادرانم اين بار مشترك را كه به جانب گورمان مى‏راند. به نام اميد خويش به جنگ با ظلمات نام نوشتم. تأمل كن و جنگل را به ياد آر چمن را كه زير آفتاب سوزان روشن‏تر است نگاه‏هاى بى‏مِه و بى‏پشيمانى را به ياد آر روزگار من گذشت و جاى به روزگار تو داد ما به زنده بودن و زيستن ادامه مى‏دهيم شور تداوم و بودن را تاجگذارى مى‏كنيم. ۳ آنان را كه به قتلم آوردند از ياد مى‏برى

شب هيچ‏گاه كامل نيست هميشه چون اين را مى‏گويم و تأكيد مى‏كنم در انتهاى اندوه پنجره‏ى بازى هست پنجره‏ى روشنى. هميشه رؤياى شب زنده‏دارى هست و ميلى كه بايد برآورده شود، گرسنه‏گى‏يى كه بايد فرونشيند يكى دل ِ بخشنده يكى دست كه دراز شده، دستى گشوده چشمانى منتظر يكى زنده‏گى زنده‏گى‏يى كه انسان با ديگران‏اش قسمت كند.

اين‏جا پرنده‏گان نمى‏خوانند ناقوس‏ها خاموشند و يونان نيز لب فرو بسته با تمامى ِ مرده‏گان ِ خويش بر خرسنگ‏هاى خاموشى در كار ِ تيز كردن ِ پنجه‏هاى خويش است چرا كه يكه و تنها به خود نُويد داده آزادى را.

- آن خانه را چه گونه پى خواهند افكند؟ درهايش را چه كسى بر جاى خواهد نشاند؟ نه مگر بازوى كار چنين اندك است و مصالح و سنگ چندان سنگين كه از جاى حركت نمى‏توان داد؟ - خاموش باش! دست‏ها به هنگام كار نيرو خواهد يافت و شمار شان افزون خواهد شد. و از ياد مبر كه در سراسر شب مرده‏گان بى‏شمارشان نيز به يارى ِ ما خواهند آمد.

زنگار با سنگ مرمر چه تواند كرد؟ يا غُل و زنجير با توفان يا غُل و زنجير با يونان؟ اين جا، نور اين جا، ساحل بر زَرّ و لاجورد ليسه مى‏كشد، گوزن‏ها داغ ِ مُهر خود را بر صخره‏ها نقر مى‏كنند و زنجيرهاى زنگاربسته مى‏چرند.

شيردلى سرفراز بر خاك افتاده است خاك مرطوب در خود جايش نمى‏دهد كرم‏هاى حقير ِ خاكش نمى‏جوند. صليب بر پشتش جفت بالى را ماند: بلند و بلند بر آسمان اوج مى‏گيرد و عقابان و فرشته‏گان ِ زرين را ديدار مى‏كند.

نمازخانه‏ى سپيد بر دامنه رو در آفتاب از مَزغل آتش مى‏كند. و در سراسر ِ شب در شاخ و برگ چناران تقديس خلقى مقدس را آرام ناقوس مى‏زند.

دوشيزه‏گان ِ تگرگ در كناره در كار ِ گرد آوردن نمك‏اند. آنان، از آن سان خميده‏پشت قادر به رؤيت دريا نيستند. زورقى با بادبان سپيد از پهنه‏ى دريا به جانب ايشان اشارتى مى‏كند. دوشيزه‏گان او را نمى‏بينند و زورق از اندوه به تيره‏گى درمى‏نشيند.