لندی‌ها | تک‌بیتی‌های پشتون

لندی‌ها | تک‌بیتی‌های پشتون


 

۱. وقتی بیست و دو-سه ساله‌ بودم، روزی از کلارا خانس، شاعر اسپانیایی، نامه‌ای دریافت کردم در ایران که ضمیمه‌ی آن چهارصفحه بود، به فارسیِ شاعری افغان به نام بهاالدین مجروح. متنی بود درباره‌ی آوارگی و تبعید. کلارا، همراه آن کاغذ، گزیده‌‌ای برایم فرستاد که خودش از فرانسه برایم برگردانده‌بود از تک‌بیتی‌های پشتون که مجروح منتشر کرده‌‌بود. همان‌سال‌ها گزیده‌ای از آن شعرها را به همراه لندی‌های دیگری که بدستم رسید، به فارسی ترجمه کردم. منطقِ ایلیاتی تمام ترانه‌های عامیانه، خواه ناخواه، منطقِ ترجمه‌ی این تک‌بیتی‌ها نیز شد. شعرها، از زبان‌های مختلف به فارسی در آمدند. عصاره‌ی شاعرانه‌ای که این شعرها در زبان پشتون داشتند، بدونِ شک از قدرتی برخوردار بود که از پسِ این‌همه تحول و تطور، هنوز در اعماق هر قطعه می‌درخشد.

۲. روزی در فنلاند، دختری اسپانیایی از من پرسید: اهل کجایی؟ و گفتم: اهلِ تبعید. ترسید و مکالمه را قطع کرد و سرش را پایین انداخت و بی‌سخن رفت. من سال‌هاست خود را بی‌وطن می‌دانم. شاید حکمتی داشت این‌که نخستین متنی که از بهاالدین مجروح خواندم، چهارصفحه درباره‌ی آوارگی بود. حالا، خود را نه ایرانی می‌دانم، نه مکزیکی، نه فنلاندی و نه اسپانیایی. وطنِ من، شعر است. اما در زمانه‌ی ملیت‌گرایی‌ها و وطن‌پرستی‌ها، وقتی مردمانِ سرزمینی که متاسفانه یا خوشبختانه در ساحت جغرافیایی‌اش به تصادف بدنیا آمدم، عزیزانِ افغان و تاجیک را به دشنام و توهین می‌نوازند، چاره‌ای ندارم مگر این‌که از احترامی مضاعف بگویم که برای آن مردم قائلم. من خود را بیشتر متعلق به افغانستان و تاجیکستان می‌دانم، که ایران. بگذار این شاعرِ کوچک، چنین بیانگارد.

۳. در این تک‌بیتی‌ها، با خلوص و لطافتی روبرو می‌شویم، با شدت و عمقی که از دلِ فاجعه زاده می‌شود: از شور عظیمِ حیات، در میانه‌ی جنگ و بی‌خانمانی. اهالیِ اصلاحات و تزویرات در ایران، بر آن‌اند که «در زمانه‌ی فاجعه، عشق اولین قربانی است.» این شعرها، گواه مسلم دروغین بودنِ تمامی مدعاهای آن‌هاست. درست در میانه‌ی میدان، در میانه‌ی جنگ، در میانه‌ی فاجعه است که ضرورت عشق بیش از هرچیز احساس می‌شود. عشقی که در این شعرهاست از مرزِ هر دین و زبان و ملیتی فراتر می‌رود و دربرابر هیچ قدرتی سرخم نمی‌کند.

۴. ترجمه‌ی شعرها را تقدیم می‌کنم به خاطره‌ی رکسانا حاجی مشهدی که عزیزِ همه‌ی ما بود. رکسانا که چهره‌اش چنان چون رودی بود با مهی لطیف، او که زلالی حضورش با اعماق این شعرها پهلو می‌زد.

فهرست شعرها

درباره‌ی محسن عمادی

محسن عمادی (متولد ۱۳۵۵ در امره، ساری) شاعر، مترجم و فیلم‌ساز ایرانی است. عمادی در دانشگاه صنعتی شریف، رشته‌ی مهندسی رایانه را به پایان رساند. فوق لیسانس‌اش را در رشته‌ی هنرها و فرهنگ دیجیتال در فنلاند دریافت کرد و تحصیلات تکمیلی دکترایش را در دانشگاه مستقل ملی مکزیک در رشته‌ی ادبیات تطبیقی پی گرفت. او مدیر و صاحب امتیاز سایت رسمی احمد شاملوست. اولین کتابِ شعرش در اسپانیا منتشر شد و آثارش به بیش از دوازده زبان ترجمه و منتشر شده‌اند. عمادی برنده‌ی نشانِ افتخار صندوق جهانی شعر، جایزه‌ی آنتونیو ماچادو و جایزه‌ی جهانی شعر وحشت در اسپانیا بوده‌است و در فستیوال‌های شعرِِ کشورهایی چون فرانسه، اسپانیا، مکزیک، آمریکا، هلند، آلمان، پرتغال، برزیل، فنلاند و ... شعرخوانی کرده‌است. در حال حاضر ساکن مکزیک است. وی اداره تارنمای رسمی احمد شاملو و نشر رسمی الکترونیکی آثار شاملو از جمله «کتاب کوچه» را بر عهده دارد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.